De traditionele kennis van het platteland blijft ook in de 21e eeuw verbazing wekken. Dat blijkt uit een video die viraal is gegaan op sociale media, waarin een jongeman een oudere man vraagt om hem te leren hoe een zelfgemaakte val werd gebruikt om tuinen tegen muizen te beschermen. De uitleg onthult niet alleen de vindingrijkheid van het volk, maar ook het belang van de mondelinge overdracht van deze praktijken.
In de opname, die op TikTok is geplaatst door gebruiker, is te zien hoe de man een rudimentair apparaat van draad in zijn handen neemt en stap voor stap laat zien hoe het werkt. Dankzij de nieuwsgierigheid van de jongeman en het geduld van de oudere man kan een stukje plattelandswijsheid worden teruggewonnen dat decennialang van vader op zoon is doorgegeven.
Een muntstuk als veer
De sleutel tot de val zat hem in het gebruik van een muntstuk van tien cent, in de volksmond bekend als “perra gorda” (dikke munt). Deze bijnaam werd sinds het einde van de 19e eeuw gebruikt om te verwijzen naar het muntstuk dat in 1870 werd geslagen en dat in veel dorpen een geïmproviseerd hulpmiddel werd voor huishoudelijke uitvindingen.
Het mechanisme was eenvoudig: de boer plaatste de munt op de ingang van het muizenhol, vastgehouden door een draad met een dubbele haak. Wanneer het knaagdier terugkeerde om de ingang te dichten, verplaatste het de munt en door die beweging werd de veer geactiveerd, waardoor het onmiddellijk werd gevangen. Een praktische, economische strategie, het resultaat van geduldige observatie van het gedrag van dieren.
De waarde van volksvindingrijkheid
De oude man legt in de video op rustige toon uit hoe hij het apparaat klaar zette, zodat de muis, zodra hij terugkeerde naar zijn hol, gevangen zou worden. Zijn gebaren verraden de vaardigheid van mensen die met weinig middelen alledaagse problemen met een verrassende creativiteit oplosten.
Dit soort vallen waren gebruikelijk in de Spaanse tuinen gedurende een groot deel van de twintigste eeuw, toen schaarste mensen dwong om alle middelen te benutten. Tegenwoordig dienen ze, naast hun praktische nut, als voorbeeld van immaterieel cultureel erfgoed dat de hardheid van het plattelandsleven weerspiegelt en het vermogen van gemeenschappen om dit met verbeeldingskracht het hoofd te bieden.
Door de digitale verspreiding van dit soort video’s kunnen deze kleine lessen uit het plattelandsleven nieuwe generaties bereiken, die eraan herinnerd worden dat traditie en innovatie op de meest onverwachte plaatsen te vinden zijn.
